KARANLIK ZİHNE AÇILAN PSİKOPATOLOJİK KAPI "MINDHUNTER"

ZİHİN AVCISI

Netflix’in usta yönetmen David Fincher imzasını taşıyan Mindhunter, FBI tarihinin efsane haline gelmiş özel ajanı John Douglas ve Amerikalı yazar Mark Olshaker’in aynı adlı kitabından uyarlanan bir suç ve dram dizisi. Zihin avcısı, 1970’lerin sonunda iki FBI ajanının en ürkütücü ve dehşet verici olayları incelediği ve dünyada bir ilk olan “Psikolojik Profil Çıkarma” yöntemini kullanarak onlarca polisiye vakayı çözmesi sonucunda suç bilimine katkı sağladığı bir dönemi anlatıyor. Dizi süresince izleyici; sosyolojinin kurucularından Émile Durkheim’in sapkınlık etiketleme teorisi gibi çığır açıcı toplumsal ve kolektif olguları irdelediği başyapıtı ‘İntihar’dan, 20. yüzyılın en önemli Amerikalı sosyoloğu Erving Goffman’a ve Psikanaliz Biliminin kurucusu aynı zamanda Derinlik Psikolojisi’nin üç büyük kurucu isminden birisi olan Sigmund Freud’a varıncaya kadar onlarca bilim adamına değiniyor. Güçlü bir karanlık atmosfer eşliğinde sunulan yapımda, dönem son derece kaotik ve gizemli bir dokuyla izleyiciye aktarılıyor. Dizide; psikolojik profil uygulamasına öncülük eden FBI ajanlarının seri katillerle yaptığı çarpıcı görüşmeler, gerçek hayattaki röportajların ses kayıtları baz alınarak kelimesi kelimesine uyarlanmıştır. Bu durum gerçek olaylara dayanan yapımın, izleyici üzerindeki psikolojik etkisini fazlasıyla arttırıyor ve gerilim atmosferinin yükselmesine neden olarak izleyiciyi adeta dizinin ürkütücü evreninde bir tutsak haline getiriyor.

 

FİLMİN KONUSU

Gerçek olaylara dayanan Mindhunter dizisi; 1970’lerde Federal Soruşturma Bürosun’nun ‘Davranış Bilimi Birimi’nin iki ajanı Holden Ford ve Bill Tench, şiddet suçu mahkûmlarıyla görüşüp, onların davranışlarını tasnif ediyorlar ve çıkarttıkları sonuçlar sayesinde suç biliminde yeni ve ufuk açıcı olan ‘Psikolojik Profil’ çıkarma yöntemini bulurlar. Ülkeyi gezip polislere FBI tekniklerini öğreten ikili, bu yöntem sayesinde polisin birçok seri katili yakalamasını ve davaları çözmesine yardımcı olur.

Yaratıcıları arasında David Fincher, Charlize Theron ve Joe Penhall’ın bulunduğu dizinin oyuncu kadrosunda; Jonathan Groff, Holt McCallany,Anna Torv, Hannah Gross, Sonny Valicenti, Stacey Roca, Joe Tuttle, Cotter Smith, Cameron Britton ve Michael Cerveris yer alıyor.

 

ŞEFFAFLIK TOPLUMU

Zihin Avcısı, zanlılarla yapılan gerilim yüklü görüşmelerin yanı sıra çağın sosyolojik yapısına ve ırk ayrımcılığı gibi sorunlarına da değiniyor. Özellikle FBI bünyesi üzerinden gördüğümüz; şirket içi hiyerarşik yapılanma, toplumsal statüler arası farklar (Statü Piramidi) ve alt-üst ilişkisi gibi olgular dönemin Sosyo-Kültürel sistemine ve toplumsal yapıya ait önemli bilgiler sunuyor. Anlatıda; FBI’ın üst düzeyindeki, yöneticilerinden Ted Gunn gibi şeflerin, çalışan ekibe bir yandan dost gibi yanaşırken öte yandan ekip içerisinde çalışanların birbirlerini takip ettirerek kendi çıkarı için adamları kullanıyor. Yani bir nevi her şeyden haberdar olarak şeffaflık sağlıyor. Bu da bizi Güney Koreli yazar, filozof ve kültür kuramcısı Byung Chul Han’ın Şeffaflık Toplumu kavramına götürüyor. Byung Chul Han, günümüz toplumuna dair derinlikli tespitler sunduğu eserinde; “Şeffaflık toplumsal süreçlerin tümünü kapsayan ve onları köklü bir değişikliğe uğratan sistematik bir zorlamadır.” diye belirtir. Aslında burada Ted Gunn karakterinin kişileri kullanarak kendi çıkarları açısından bir tür şeffaflık sağladığını ve bununla birlikte sistematik bir zorlama dayattığını görüyoruz.

 

DELİLİĞİN PATOLOJİSİ

Amerikalı aktör Cameron Britton, muhteşem bir performans eşliğinde canlandırdığı Yamyam lakaplı seri katil Edmund Kemper rolüyle, En İyi Konuk Erkek Oyuncu dalında Primetime Emmy Ödülü’ne aday gösterildi. Ed Kemper karakteri dizide fazla yer almamasına karşın en çok akılda kalan sahneleri bu karakterin oluşturduğunu görüyoruz. Çünkü FBI’ın efsane haline gelmiş olan özel ajanı John Douglas, işlenen suçların ardındaki gerçek nedenleri ortaya çıkartmak için ilk olarak Edmund’u sorgulayıp onun zihnine giriyor ve burada çocukluğuna dair sıra dışı bilgiler buluyor. Bunlar arasında özellikle çocukluğunda ebeveyninden eziyet görmesi ajan Douglas açısından birçok sorunun açıklığa kavuşmasını sağlıyor. Sigmund Freud, akıl hastalıkları ve çeşitlerini incelediği ‘Psikopatoloji’ adlı eserinde, ”Döven kişinin (yani babanın) aynı kaldığı ama dövülen çocuğun bir başka çocuğa dönüştüğü”nden bahseder. Edmund Kemper’ın durumunda baba figürü yok ancak onun yerine konulan kişinin yani annesinden eziyet gördüğü ve sorunların bununla başladığı anlatılıyor. Yapımda ajan Douglas’ın dikkatini çeken bir başka noktanın ise, Edmund Kemper’ın sanılanın aksine çok zeki ve akıllı olmasıdır. Gerçek hayatta da Edmund Kemper, 2.06 metrelik boyu ve yüksek IQ'su ile tanınmaktadır. Yirminci yüzyılın en büyük düşünürlerinden birisi olan Fransız filozof, sosyal teorist ve psikolog Michel Foucault, ‘Deliliğin Tarihi’ adlı yapıtında; “İnsan aklı, bilgeliğe nazaran delilikten ibarettir. Büyük ölçekte ölçülen her şey delilikten başka bir şey değildir. Yani delilik, ancak bir akla atfen vardır.” der. Burada Edmund Kemper’ın deli ruhunun ve şiddet takıntısına rağmen Foucault’nun bahsettiği deliliğin yanındaki akıl kavramının varlığının özellikle dikkat çektiğini görüyoruz.

 

KRİMİNAL ZİHİN

Mindhunter dizisinin çekimleri, ünlü RED Epic Dragon kamera üreticisi, yönetmen David Fincher için özel olarak geliştirdiği ve türünün tek örneği olan RED Xenomorph ile yapıldı. Ayrıca ‘Mindhunter’ kitabının yazarı olan FBI ajanı John Douglas, dizinin dayandığı suç bilim tarihinde çığır açan profil oluşturma yöntemleri yazar Thomas Harris’e ‘Kuzuların Sessizliği’ kitabını yazarken ilham verdi. Aynı zamanda ajan Douglas, 1991 yapımı ‘The Silence of the Lambs’ filminin çekimlerinde danışman olarak hizmet verdi. Yapımda felsefi kavramların yanı sıra efsane Afro-Amerikan boksör Muhammed Ali’nin ismiyle dünya boks tarihine geçmiş Rope-a-dope adlı dövüş tekniğinden de bahsediliyor. 30 Ekim 1974 yılında ‘The Rumble in The Jungle’da Ali’nin George Foreman'a karşı kullanmış olduğu ve o günden bu güne kadar Muhammed Ali adı ile özdeşlen bir boks tekniği ve dövüş stratejisidir. Netflix’in gerilim, suç ve dram türündeki Mindhunter dizisi, sizleri korkunç zihinlerin dehlizlerinde sürükleyecek olan güçlü bir psikolojik gerilim yapımı.

İyi Seyirler Dilerim

EFE TEKSOY

 Kaynakça

1.Michel Foucault, Deliliğin Tarihi, çev. Mehmet Ali Kılıçbay, Ankara: İmge Kitabevi Yayınları, 2015 

2.Byung Chul Han, Şeffaflık Toplumu, çev. Haluk Barışcan, İstanbul: Metis Yayınları, 2020

3.Sigmund Freud, Psikopatoloji, çev. Dr. Hakan Atalay, İstanbul, Payel Yayınevi, 2013